Pomidor istehsalında rast gəlinən xəstəliklər məhsuldarlığa və keyfiyyətə birbaşa təsir edir. Pomidor xəstəlikləri müşahidə edilərkən yarpaqlarda, gövdədə və meyvədə meydana gələn rəng dəyişiklikləri, ləkələr və deformasiyalar vasitəsilə asanlıqla müəyyən edilə bilər. Lakin bu əlamətlər ortaya çıxmadan öncə tədbir görmək həm iqtisadi, həm də məhsul keyfiyyəti baxımından ən düzgün yanaşmadır.
Pomidor Xəstəliyi Nədir?
Pomidor xəstəlikləri, göbələk, bakteriya, virus, ətraf mühit stressi və ya yanlış qulluq nəticəsində yaranan bitki sağlamlığı problemləridir.
Formu Doldurun, Sizi Zəng Edək!
Ən çox Rast Gəlinən Pomidor Xəstəlikləri
1. Pomidorun Göbələk (Fungal) Xəstəlikləri
Uyğun mühit şəraitində sürətlə yayılan bu xəstəliklər qısa müddətdə məhsuldarlıq və keyfiyyətdə böyük itkilərə səbəb olur. Mübarizə aparılmadıqda istehsal xərclərini artıraraq iqtisadi davamlılığı təhlükəyə atır. Əsas göbələk xəstəlikləri bunlardır: Boz kif (Botrytis cinerea), Yarpaq Ləkə Xəstəliyi (Septoria apiicola, Septoria lycopersici), Kök Fəsadlaşması (Phytophthora capsici), Pərçimli kif (Phytophthora infestans), Erkən Fəsadlaşma (Alternaria solani), Tozlu kif (Leveillula taurica), Yarpaq Kifi (Cladosporium fulvum), Ağ Çürük (Sclerotinia sclerotiorum) və Söndürmə Xəstəliyi (Phythium spp., Rhizoctonia spp., Fusarium spp., Alternaria spp., Sclerotinia spp.).
2. Pomidorun Bakterial Xəstəlikləri
Bu xəstəliklər yarpaqlarda, gövdədə, meyvədə və su-daşınma damarlarında zədələnmə yaradaraq həm məhsul miqdarını, həm də bazar dəyərini azaldır. Uyğun şəraitdə sürətlə yayılır və vaxtında tədbir görülmədikdə ciddi iqtisadi zərərlərə səbəb olur. Əsas bakterial xəstəliklər: Bakterial Ləkə (Pseudomonas syringae pv. pomidor), Bakterial Ləkə (Xanthomonas vesicatoria), Bakterial Solğunluq (Ralstonia solanacearum), Solğunluq Xəstəliyi (Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis) və Bakterial Gövdə Nekrozu (Pseudomonas corrugata, P. Viridiflava, P. cichorii, P. mediterranea, Erwinia carotovora subsp. Carotovora, E. c. subsp. atroseptica, E. chrysanthemi)
3. Pomidorun Virus (Viral) Xəstəlikləri
Pomidor virus xəstəlikləri birbaşa toxumaları çürütməz, lakin fotosintez, böyümə və məhsulvermə qabiliyyətini pozaraq iqtisadi itkilərə gətirib çıxarır. Əlamətləri: yarpaqlarda mozaik naxış, saralma, bükülmə, bodurlaşma və meyvə deformasiyasıdır.
4. Pomidor Fidanı Xəstəlikləri
Pomidor fidanlarında ən çox rast gəlinən problemlər göbələk mənşəli çökərtən, kök çürüməsi və erkən yanıqlıq xəstəlikləridir. Bakterial ləkə və benek xəstəlikləri də toxum və su ilə yayıla bilər. Həddindən artıq suvarma, zəif drenaj, yüksək rütubət və pis havalandırma xəstəliklərin yayılmasını sürətləndirir. Qida çatışmazlığı və istilik stresi kimi fizioloji problemlər də fidələri zəiflədir. Qarşısının alınması üçün sertifikatlı toxum, təmizlik, düzgün suvarma, havalandırma və müntəzəm müşahidə vacibdir.
5. Pomidor Gövdə Xəstəlikləri
Pomidor gövdəsini təsirləyən əsas xəstəliklər: göbələk mənşəli (Fusarium, Verticillium, Phytophthora), bakterial (Clavibacter, Pseudomonas) və bəzi viral patogenlərdir. Bu xəstəliklər gövdə damarlarını zəiflədir, nəticədə solğunluq, çürümə və deformasiya yaranır; məhsuldarlıq və keyfiyyət azalır.
Pomidor Xəstəlikləri ilə Təbii Mübarizə
Təbii mübarizə üsulları kimyəvi dərmanlara asılılığı azaldır, torpağın sağlamlığını qoruyur və məhsul keyfiyyətini artırır. Məqsəd bitkini xəstəlik törədicilərinə qarşı güclü saxlamaq və onların yayılma şəraitini aradan qaldırmaqdır.
1. Daimi və Balanslı Qidalanma
Pomidorun xəstəliklərə qarşı dayanıqlı qalması üçün qida balansının düzgün idarə olunması vacibdir. Yapraq Yarpaq Şirəsi Analizi, bitkidə qida çatışmazlıqlarını həftələr əvvəl müəyyən edərək vaxtında müdaxilə imkanı yaradır.
- Kalsium, maqnezium, sink və bor hüceyrə divarını möhkəmləndirir.
- Qida çatışmazlıqları erkən mərhələdə aradan qaldırılır.
- Güclü yarpaq və meyvə toxumaları xəstəliklərin tutunmasını çətinləşdirir.
2. Torpaq Sağlamlığının Gücləndirilməsi
Kök sağlamlığı pomidorun bütün inkişafına təsir edir. Soliv Torpaq Analizi, torpağın bioloji və kimyəvi quruluşunu göstərərək zəif tərəfləri müəyyən edir və bərpa üçün təkliflər verir.
- Üzvi maddə tərkibi yüksək torpaqlar kökləri möhkəmləndirir.
- Torpaq canlılığı artdıqca zərərli mikroorqanizmlərin həyati sahəsi daralır.
- Kompost və üzvi gübrədən mütəmadi istifadə tövsiyə olunur.
3. Bağ Təmizliyi və Budama
Təmizlik və düzgün budama pomidor xəstəliklərinin yayılmasının qarşısını alır.
- Xəstə yarpaq və meyvələr bağdan uzaqlaşdırılmalıdır.
- Bitkilər arasında hava dövranı təmin olunmalıdır.
- Alaq otları təmizlənərək xəstəliklər üçün sığınacaq sahələri aradan qaldırılmalıdır.
4. Suvarma İdarəetməsi
Səhv suvarma, xüsusilə göbələk mənşəli xəstəliklərin yayılmasına səbəb olur.
T-Irrigate Suvarma Optimizasiyası, torpaq nəmini real vaxtda izləyərək düzgün vaxt və miqdarda suvarmanı təmin edir.
- Yarpaqların tez-tez islanmasından qaçınılmalıdır.
- Suvarma miqdarı torpaq nəminə əsasən müəyyən olunmalıdır.
5. Təbii və Bioloji Məhsullar
Təbii məhsullar xəstəlik törədicilərini basqı altına almaqda mühüm rol oynayır.
- Mis və kükürd əsaslı üzvi preparatlar göbələk sporlarını azaldır.
- Yararlı mikroorqanizmlər tərkibli bioloji preparatlar patogenlərlə rəqabət aparır.
- Kimyəvi dərman tələb olunarsa, düzgün doza və vaxtda tətbiq edilməlidir.
Pomidor Xəstəliyi Necə Aradan Qaldırılır?
- Xəstəliyin tipi düzgün diaqnoz edilməlidir.
- Qidalanma balansı yarpaq şirəsi analizi ilə tənzimlənməli və daimi izlənməlidir.
- Kultural tədbirlər, bioloji məhsullar və lazım gələrsə dərmanlama birlikdə aparılmalıdır.
- Bağın mütəmadi yoxlanması ilə xəstəliyin təkrarlanması qarşısı alınmalıdır.
Pomidor Göbələk Xəstəliyi Necə Aradan Qaldırılır?
- Xəstə yarpaq və meyvələr yığılaraq məhv edilməlidir.
- Hava dövranı artırılmalı, yarpaq səthində rütubət yığılmasının qarşısı alınmalıdır.
- Pomidor küfü və “çökərtən” xəstəliyi kimi hallarda suvarma nəzarətdə saxlanmalı, torpaq həddindən artıq nəmli buraxılmamalıdır.